Śmierć osoby znanej z mediów czy życia publicznego porusza w inny sposób niż odejście kogoś bliskiego – ale jednak w wielu przypadkach porusza. Są tacy, których ze łzami w oczach żegnają ludzie z całego świata, ale i tacy, po których pogrzebie długo nie milkną przeróżne dyskusje. Czy jednak staramy się, aby jeszcze dłużej nie milkła modlitwa?
Jak zapamiętamy rok 2023? Z pewnością każdy z nas inaczej. Ziemia wciąż się kręciła, a chodzący po niej ludzie uczyli się, pracowali, kochali, cierpieli, modlili się, odpoczywali, a przede wszystkim – rodzili się i umierali. I właśnie o tych, którzy odeszli do Pana, szczególnie pamiętamy w pierwszych dniach listopada. W przeciągu ostatniego roku dołączyło do nich sporo znanych osób, których sylwetki warto krótko przypomnieć. Jest to oczywiście lista subiektywna. Chciałem umieścić na niej osoby, o których mam coś do powiedzenia lub uznałem ich dziedzictwo za inspirujące.
Antonín Hájek (1987-2022) – skoczek narciarski
Dość znany swego czasu czeski sportowiec, specjalista od skoczni mamucich, a następnie trener. Zaskakująca śmierć Antonína Hájka jest jednak owiana tajemnicą. Trzydziestopięciolatek zaginął jesienią 2022 roku. Spędzał wówczas wakacje w Malezji, gdzie udał się, by odpocząć po trudnej sprawie rozwodowej. W marcu 2023 r., po kilku miesiącach poszukiwań, Czeski Związek Narciarski poinformował o śmierci byłego skoczka.
Igor Sypniewski (1974-2022) – piłkarz
Niegdyś znany piłkarz, utalentowany napastnik, dwukrotny reprezentant Polski. Niestety, jeszcze w trakcie kariery sportowej dały o sobie znać poważne problemy z depresją oraz alkoholizmem. W późniejszych latach były zawodnik drużyn takich jak Panathinaikos, Wisła Kraków czy ŁKS przeżył m.in. odsiadkę w więzieniu, udar mózgu i próbę samobójczą, choć miał również długie okresy, gdy z pomocą bliskich starał się wyjść na prostą. Niestety w listopadzie 2022 r. wymęczony ponad siły organizm ostatecznie odmówił posłuszeństwa.
Jerzy Połomski (1933-2022) – piosenkarz
Niezwykle długowieczny polski piosenkarz. Potrafił sprawić, że cała sala śpiewała razem z nim – a przynajmniej tak wspominają go moi dziadkowie, którzy na koncerty Połomskiego chodzili w ramach… juwenaliów. Jerzy Połomski pozostawał jednak aktywny artystycznie na tyle długo, że również mi udało się kilkanaście lat temu posłuchać go na żywo. Dodam więc, że we współczesnej kulturze masowej brakuje mi nie tylko takiego talentu, ale i kultury osobistej i klasy, jaką reprezentował Jerzy Połomski.
Jan Nowicki (1939-2022) – aktor
Człowiek-instytucja polskiego teatru i kina. Długoletni aktor krakowskiego Teatru Starego i Piwnicy pod Baranami. Na ekranach pojawił się m.in. w Wielkim Szu, Panu Wołodyjowskim, Sanatorium pod Klepsydrą czy Przedwiośniu. Przez całe życie pozostał człowiekiem skromnym i pracowitym – w Krakowie na długo zapamiętamy, jak własnoręcznie pomagał odśnieżać boisko swojej ukochanej Wisły przed meczem Pucharu UEFA z Lazio w 2003 r.
Mirosław Hermaszewski (1941-2022) – kosmonauta
„Poland cannot into space”? Mirosław Hermaszewski zadał kłam temu twierdzeniu już czterdzieści pięć lat temu. Na przełomie czerwca i lipca 1978 r. wraz z Białorusinem Piotrem Klimukiem odbył ośmiodniowy lot w kosmos, co czyni go pierwszym – i jak dotąd jedynym – polskim kosmonautą.
Andrzej Iwan (1959-2022) – piłkarz
Piłkarski reprezentant Polski, medalista mistrzostw świata i czterokrotny mistrz kraju. W najlepszych latach polskiej piłki zagrał z kadrą na dwóch mundialach, po drodze stając się także legendą Wisły Kraków i Górnika Zabrze. To jednak tylko część jego historii, ta mniej mroczna. Po zakończeniu sportowej kariery Andrzej Iwan długo zmagał się bowiem z depresją i nałogami. W efekcie podjął przynajmniej pięć prób samobójczych. Wstrząsające szczegóły tych niewyobrażalnie trudnych zmagań opisał w wydanej wspólnie z Krzysztofem Stanowskim książce Spalony. Pomocną dłoń próbowali mu podać rodzina, znajomi czy kolejni pracodawcy (w ostatnich latach pracował m.in. jako ekspert portalu Weszło oraz skaut krakowskich klubów piłkarskich: Wisły i Wieczystej). Niestety, popularny „Ajwen” odszedł tuż po świętach Bożego Narodzenia 2022 roku.
Pelé (1940-2022) – piłkarz
Tak naprawdę nazywał się Edson Arantes do Nascimento, a swojego pseudonimu, nadanego na cześć sportowego idola z lat młodzieńczych, ponoć bardzo nie lubił. Piłkarzem był jednak wybitnym, a zdaniem wielu po prostu najlepszym w historii tego sportu. Trudno to osądzić, przypomnijmy więc, że Pelé trzykrotnie zdobył mistrzostwo świata, a w swoich występach strzelił podobno ponad tysiąc dwieście bramek. Ktoś kiedyś wyliczył, że gdyby w tamtych czasach przyznawano Złotą Piłkę piłkarzom spoza Europy, to Brazylijczyk miałby ich więcej niż Leo Messi.
Benedykt XVI (1927-2022) – papież
Pasterz Kościoła, prawdopodobnie najwybitniejszy teolog naszych czasów. Wielki nauczyciel wiary. Swoim życiem przypominał prawdę o tym, jak wielką siłą jest pokora – szczególnie w ostatnich latach ziemskiego pielgrzymowania, gdy pomagał Kościołowi jako papież emeryt. Jednocześnie jako profesor teologii, kardynał, prefekt Kongregacji Nauki Wiary, a wreszcie papież niestrudzenie przypominał światu piękno i mądrość katolicyzmu.
Myślę, że papież Benedykt XVI pozostanie wyjątkową postacią dla pokolenia katolików, do którego sam należę. Jako trzydziestolatek czuję się zbyt młody, by zaliczyć się do „pokolenia Jana Pawła II”, choć oczywiście przesłanie polskiego papieża pozostaje dla mnie ważne i aktualne. Niemniej to właśnie pontyfikat Benedykta XVI wypadł na czasy mojego wchodzenia w dorosłość i kształtowania dojrzałej wiary u mnie i większości moich znajomych. Z trzech papieży, których pontyfikaty pamiętam osobiście, przeczytałem też najwięcej jego książek czy innych wypowiedzi. Tym bardziej jestem więc przekonany, że dziedzictwo intelektualne Benedykta XVI pozostanie w Kościele na długie wieki.
George Pell (1941-2023) – kardynał
Australijski kardynał, metropolita Melbourne, a następnie Sydney, a w latach 2014-2017 prefekt Sekretariatu ds. Gospodarczych Stolicy Apostolskiej. Najgłośniej zrobiło się o nim jednak w 2019 r., kiedy to został niesłusznie skazany za molestowanie nieletnich. W efekcie kardynał trafił do więzienia o zaostrzonym rygorze na rok, aż do jednomyślnego uniewinnienia przez australijski Sąd Najwyższy. Zmarł w Rzymie, kilka dni po wzięciu udziału w pogrzebie papieża Benedykta XVI.
Konstantyn II Grecki (1940-2023) – król
Konstantinos, syn Pawła I i Fryderyki Hanowerskiej, był ostatnim królem Grecji. Na tron wstąpił po śmierci ojca w marcu 1964 r. i formalnie zasiadał na nim do zniesienia monarchii w Grecji dziewięć lat później. W późniejszych latach długo mieszkał w Londynie, gdzie został m.in. ojcem chrzestnym następcy brytyjskiego tronu, księcia Williama. Król Konstantyn angażował się również w ruch olimpijski, a w 1960 r. został nawet mistrzem olimpijskim w żeglarstwie. Pozostawił pięcioro dzieci, w tym najstarszego syna Pawła, będącego obecnie pretendentem do greckiego tronu.
Jeff Beck (1944-2023) – muzyk
Znany brytyjski gitarzysta, powszechnie uważany za jednego z największych wirtuozów tego instrumentu w historii. Geoffrey Arnold Beck należał do zespołów The Yardbirds i The Jeff Beck Group, a także prowadził bogatą karierę solową. Współpracował również z takimi gwiazdami, jak m.in. Eric Clapton, Mick Jagger, Stevie Wonder, Roger Waters, Tina Turner czy ZZ Top.
Paul Johnson (1928-2023) – historyk
Niezwykle popularny historyk i publicysta, autor m.in. monumentalnych Historii świata XX wieku, Historii chrześcijaństwa czy Historii Żydów. Paul Johnson był przy tym katolikiem, konserwatystą i antykomunistą. Głośna była m.in. jego polemika z Richardem Dawkinsem na temat wykorzystywania teorii ewolucji do uzasadniania ateizmu, a także wypowiedzi broniące celibatu księży czy polityki generała Franco.
Aleksander Krawczuk (1922-2023) – historyk
Autorytet w dziedzinie historii, której spory kawał przeżył osobiście. Żył ponad sto lat, walczył w AK, po wojnie pracował naukowo, a już w wolnej Polsce przez sześć lat był posłem. Zawodowo badał historię starożytną, stając się w tej dziedzinie wielkim autorytetem akademickim, autorem licznych książek i popularyzatorem wiedzy.
Szewach Weiss (1935-2023) – polityk
Izraelski polityk i dyplomata urodzony w przedwojennej Polsce. Wojnę przeżył dzięki bohaterstwu polskich sąsiadów, o czym nie zapomniał w późniejszych latach kariery politycznej. W Izraelu pełnił rozliczne funkcje polityczne, w tym przewodniczącego Knesetu czy ambasadora tego kraju w Polsce. Zostanie zapamiętany jako pozytywna postać w skomplikowanych relacjach polsko-izraelskich.
Abp Wilhelm Kurtz SVD (1935-2023) – misjonarz
Urodzony na Górnym Śląsku abp Kurtz był polskim misjonarzem werbistą. Od 1967 r. aż do śmierci posługiwał na Papui-Nowej Gwinei, gdzie z czasem pełnił funkcję biskupa Kundawii, a następnie arcybiskupa Madang. Jak na misjonarza przystało, posiadał szerokie zainteresowania i liczne talenty – przy okazji pracy duszpasterskiej prowadził również grupy muzyczne, a budowane przez siebie kościoły na Papui-Nowej Gwinei własnoręcznie ozdabiał malowidłami.
Just Fontaine (1933-2023) – piłkarz
Niezwykle bramkostrzelny napastnik. Jego kariera nie była może wyjątkowo długa czy pełna sukcesów, ale legendą uczyniły go mistrzostwa świata w 1958 roku. Fontaine strzelał gole w każdym z sześciu rozegranych przez Francję meczów, kompletując ich łącznie trzynaście. To wynik, do którego po dziś dzień nikt się nawet nie zbliżył.
Krzysztof Karoń (1955-2023) – publicysta
Publicysta, pisarz, filozof i bloger o bardzo wyrazistych poglądach. Jednocześnie wielu wspomina go jako człowieka-zagadkę, nielubiącego mówić o sobie. W pewnych środowiskach związanych z konserwatyzmem zdobył popularność jako autor kanału na YouTube i książki Historia antykultury, a także gość wielu programów publicystycznych. Kilka lat temu udzielił także wywiadu naszemu koledze Szymonowi Koziei – tekst można przeczytać na naszym portalu: LINK.
Tina Turner (1939-2023) – piosenkarka
Tytuł „królowej rock and rolla” mówi chyba sam za siebie. Pochodząca z Tennessee Anna Mae Bullock już od dziecka zdradzała duży talent muzyczny. W wieku siedemnastu lat poznała Ike’a Turnera, swojego przyszłego męża i współpracownika scenicznego, który pomógł napędzić jej karierę. To właśnie wtedy stała się Tiną Turner. W toku wieloletniej kariery muzycznej wylansowała szereg przebojów, sprzedała rekordową liczbę płyt i biletów na koncerty oraz zdobyła siedemdziesiąt nagród.
Patrick Gasienica (1998-2023) – skoczek narciarski
Amerykański skoczek narciarski polskiego pochodzenia, olimpijczyk z Pekinu. Reprezentując kraj spoza światowej czołówki skoków, nie osiągnął większych sukcesów, ale zdobył rozpoznawalność wśród fanów tego sportu, zwłaszcza w Polsce. W lecie 2022 r., w związku ze słabszymi wynikami, zdecydował się zawiesić karierę sportową. Niestety już nigdy nie dowiemy się, jak silny wróciłby po przerwie w skokach, gdyż rok później zginął w wypadku motocyklowym w rodzinnym Illinois. Miał zaledwie dwadzieścia pięć lat.
Cormac McCarthy (1933-2023) – pisarz
Amerykański pisarz irlandzkiego pochodzenia, uznawany za jednego z najważniejszych współczesnych amerykańskich powieściopisarzy. Autor dwunastu powieści, w tym kultowych tytułów: Droga i To nie jest kraj dla starych ludzi. Był postacią niezwykle barwną i oryginalną. Długo pomieszkiwał w barakach bez prądu i bieżącej wody, bywał wyrzucany za niepłacenie czynszu, sporo również podróżował, nie mogąc znaleźć sobie miejsca. Od lat siedemdziesiątych żył w abstynencji. Jego twórczość bardzo długo pozostawała nieodkryta – większy rozgłos zyskał dopiero w latach dziewięćdziesiątych, a światową sławę przyniosła mu ekranizacja To nie jest kraj dla starych ludzi w reżyserii braci Cohen, nagrodzona czterema Oscarami.
Paweł Kotwica (1972-2023) – dziennikarz
Długoletni dziennikarz sportowy specjalizujący się w piłce ręcznej. Paweł Kotwica zasłabł w czterdziestej ósmej minucie meczu finałowego Ligi Mistrzów pomiędzy Barlinkiem Industrią Kielce a SC Magdeburg, który obserwował z loży prasowej. Mecz natychmiast przerwano, a dziennikarzowi udzielono pomocy, ale niestety nie udało się uratować jego życia.
Wojciech „Major” Suchodolski (1974-2023) – osobowość Internetowa
Internet to przedziwne narzędzie, ułatwiające zdobywanie popularności osobom, które nie zawsze na nią zasługują. Tak stało się z Wojciechem Suchodolskim, który zdobył sławę jako patostreamer, będąc współlokatorem i bliskim znajomym słynnego Krzysztofa Kononowicza. Pochodził z marginesu społecznego, był bezdomny i bezrobotny. Zdrowie poważnie chorego alkoholika dodatkowo niszczyły eksperymenty z innymi podejrzanymi substancjami. Miał również przeszłość kryminalną. Oczywiście nigdy nie był majorem – ten pseudonim przylgnął do niego po internetowych występach w stroju majora Armii Czerwonej. Niestety, internetowa popularność nie pomogła mu zdobyć niezbędnej pomocy i „Major” odszedł w czerwcu tego roku.
Harry Markowitz (1927-2023) – ekonomista
Harry Markowitz zapisał się w historii ekonomii jako twórca teorii optymalizcji portfela inwestycyjnego, znanej obecnie jako model Markowitza. Tym sposobem znacząco utrudnił mi zaliczenie czwartego roku studiów. Za swoje osiągnięcia otrzymał w 1990 r. nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii.
Sinéad O’Connor (1966-2023) – piosenkarka
Jedna z najpopularniejszych, a zarazem najbardziej kontrowersyjnych irlandzkich piosenkarek. Przez całe życie zmagała się z licznymi zaburzeniami emocjonalnymi i psychicznymi. Oprócz muzyki zasłynęła licznymi wypowiedziami na tematy światopoglądowe i religijne. Jej religijność to zresztą temat na obszerną analizę – piosenkarka była m.in. duchowną tzw. Irlandzkiego Ortodoksyjnego Kościoła Katolickiego i Apostolskiego, inspirowała się ruchem rastafariańskim, a pod koniec życia dokonała konwersji na islam.
Adam Drąg (1949-2023) – pieśniarz
„A kiedy sypną na mnie piach
Gdy mnie okryją cztery deski
To pójdę tam, gdzie wiedzie szlak
Na połoniny, na niebieskie…”
Kto lubi posiedzieć przy ognisku z gitarą, ten pewnie kojarzy Adama Drąga jako autora paru znanych piosenek turystycznych. Do najbardziej popularnych należą Rzeki to idące drogi oraz zacytowane wyżej Połoniny Niebieskie. Warto pamiętać, że Adam Drąg był również współzałożycielem zespołu Wały Jagiellońskie, a także działaczem NSZZ Solidarność.
Salvatore „Toto” Cutugno (1943-2023) – piosenkarz
Jeden z najbardziej znanych włoskich piosenkarzy, a ponadto autor i kompozytor licznych przebojów dla innych artystów. Międzynarodową sławę przyniosła mu znana na całym świecie piosenka L’italiano. Toto Cutugno wygrał festiwal w San Remo w 1980 r. oraz konkurs Eurowizji w 1990 r., wykonując piosenkę Insieme: 1992 opowiadającą o integracji państw Europy.
Alicja Piotrowicz (zm. 2023) – działaczka polonijna
Symbol polskiej społeczności na Wileńszczyźnie. Przez osiemnaście lat była prezesem Wileńskiego Oddziału Miejskiego Związku Polaków na Litwie. Wcześniej zajmowała się sprawami Polaków na Litwie na różne sposoby, a także tańczyła w Zespole Pieśni i Tańca Wilia.
Stanisław Papież (1965-2023) – dziennikarz
Długoletni dziennikarz i publicysta, specjalizujący się w tematyce politycznej i katolickiej. Współpracował z „Naszym Dziennikiem”. Działał w stowarzyszeniu Fides et Ratio, którego był współtwórcą, oraz Katolickim Stowarzyszeniu Dziennikarzy. Angażował się również politycznie, pełniąc funkcję posła na sejm IV i V kadencji.
Jimmy Buffett (1946-2023) – piosenkarz
Jimmy Buffett był niezwykle popularnym w USA piosenkarzem country. Swoją sławę zawdzięcza głównie prostym piosenkom opowiadającym o życiu codziennym. W sumie sprzedał ponad dwadzieścia milionów płyt. Był również utalentowanym przedsiębiorcą – założył m.in. dwie sieci restauracji, co uczyniło go jednym z najbogatszych muzyków świata.
Janusz Grudziński (1961-2023) – muzyk
Wszechstronny muzyk, zapamiętany głównie jako długoletni klawiszowiec zespołu Kult. Był autorem muzyki do wielu hitów zespołu, m.in. piosenek Gdy nie ma dzieci i Arahja. Podobno podczas koncertów potrafił jednocześnie grać na klawiszach i czytać książkę. Pisał również muzykę do seriali.
Wojciech Korda (1944-2023) – muzyk
Wokalista i gitarzysta, wieloletni lider zespołu Niebiesko-Czarni. Przez lata występował ze swoją żoną, również znaną piosenkarką, Adą Rusowicz. Wielką osobistą tragedią był dla niego wypadek samochodowy z 1 stycznia 1991 r., który przeżył jako jedyny z pasażerów – wśród ofiar śmiertelnych znalazła się m.in. jego żona. Ostatnie lata życia spędził sparaliżowany i podłączony do aparatury podtrzymującej życie wskutek sześciu przebytych udarów mózgu.
Sir Bobby Charlton (1937-2023) – piłkarz
Piłkarska legenda Manchesteru United i reprezentacji Anglii. Synów Albionu powiódł do jedynego dotychczas mistrzostwa świata w 1966 r. Dla drużyny narodowej rozegrał sto sześć meczów i zdobył czterdzieści dziewięć goli. Wcześniej, w 1958 r., przeżył pamiętną katastrofę lotniczą w Monachium, w której zginęło jego ośmiu kolegów z drużyny. Za zasługi sportowe w 1994 r. odebrał z rąk królowej Elżbiety II tytuł szlachecki.
Prof. Wanda Półtawska (1921-2023) – lekarka
Kobieta oddana medycynie, nauce, pomaganiu innym, Ojczyźnie, a nade wszystko – Bogu. Przed wojną byłą harcerką, podczas wojny zaangażowała się w konspirację. Ponad trzy lata spędziła w obozie koncentracyjnym, gdzie była poddawana eksperymentom medycznym. Po wojnie ukończyła studia medyczne i rozpoczęła praktykę jako psychiatra. Przez wiele lat oddawała się pracy naukowej i medycznej, badała m.in. psychikę byłych więźniów obozu Auschwitz, którzy trafiali tam jako dzieci. Była również radną Krakowa, uczestniczyła w pracach Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce oraz aktywnie działała na rzecz prawa do życia dzieci nienarodzonych.
Wieczny odpoczynek racz zmarłym dać, Panie, a światłość wiekuista niechaj im świeci.
Niech odpoczywają w pokoju wiecznym. Amen.
