O tym, jakie było podejście Kościoła katolickiego do pedofilii przed soborem watykańskim II, mogliście przeczytać w poprzednim, 22. numerze miesięcznika „Adeste”. Jak jednak owa sytuacja zmieniła się wraz z kolejnym soborem powszechnym? Jak na tę kwestię zapatrywali się ówcześni papieże – święci Jan XXIII oraz Paweł VI? Jakie zmiany w Kościele katolickim nastąpiły w drugiej połowie XX wieku?
Sobór watykański II został otwarty 11 października 1962 roku przez Jana XXIII, a 8 grudnia 1965 roku zakończył go jego następca, Paweł VI. W ciągu tych trzech lat w życie Kościoła katolickiego wprowadzono wiele zmian, które „zmodernizowały” go znacząco, rzucając nowe światło na wiele spraw. Nie bez przyczyny wydarzenie to nazywano najbardziej rewolucyjnym soborem wszechczasów.
Crimen sollicitationis
Jeszcze przed rozpoczęciem II soboru watykańskiego papież Jan XXIII zdecydował o przedruku instrukcji Crimen sollicitationis z 1922 r. – dokumentu, którego celem było ujednolicenie procedur postępowania wobec księży, którzy zostali oskarżeni m.in. o wykorzystywanie sakramentu pokuty i pojednania do nakłaniania penitenta do czynności seksualnych. Warto zatem jeszcze raz przyjrzeć się temu dokumentowi. Składał się on z pięciu części, z czego piąta, ostatnia, nosiła tytuł Crimen Pessimum i dotyczyła grzechów homoseksualnych popełnianych przez księży. W samej instrukcji zawarto również opis konsekwencji prawnych dotyczących postępowania wobec kapłanów oskarżonych o akty pedofilii lub zoofilii.
Przedrukowaną instrukcję wyposażono również w dodatek na temat procedur dotyczących zakonników popełniających wspomniane przestępstwa. Całość miała być rozdana biskupom podczas II soboru watykańskiego. Finalnie jednak nie rozprowadzono większości nakładu. Sam dokument obowiązywał natomiast aż do 2001 r., czyli do czasu wydania nowych norm spisanych w motu proprio Sacramentorum sanctitatis tutela.
Warto w tym miejscu również zaznaczyć, że fakt istnienia tej instrukcji utajniono i dopiero na początku XXI wieku jej istnienie oraz treść zostały ujawnione. Do tego czasu do opinii publicznej nie dotarła wiedza nie tylko o samym dokumencie, ale również o różnych przypadkach związanych ze znieważaniem sakramentu pokuty czy z przypadkami wykorzystywania seksualnego dokonywanego przez księży. Duży nacisk kładziono na nieupublicznianie problemów Kościoła i zachowywanie milczenia, które przez fakt tajemnicy spowiedzi obowiązywało nie tylko kapłana, ale również penitenta. W tym okresie zmiana miejsc pracy duszpasterskiej problematycznych księży było jednym ze sposobów „radzenia sobie z aktualną sytuacją”. Rolą biskupa w dużej mierze pozostawało leczenie, a nie karanie. Przenoszenie kapłanów do innych parafii czy nawet wysyłanie ich na misje do krajów Afryki, choć pozornie skuteczne, było jednak działaniem rozwiązującym problem w teorii, podczas gdy faktycznie polegało na jego tuszowaniu.
Zmiany, zmiany, zmiany…
Podczas II soboru watykańskiego Kuria Rzymska oraz Codex iuris canonici, czyli Kodeks prawa kanonicznego zostały poddane reformom. Wraz z ich zakończeniem tendencje wszelkich zmian związanych z osądzaniem kapłanów, którzy popełnili przestępstwa m.in. solicytacji, zaczęły skłaniać się ku decentralizacji władzy. Ważny punkt stanowiło złożenie na ręce biskupów odpowiedzialności za rozeznawanie poszczególnych przypadków. Tym samym otrzymali oni w tej kwestii więcej władzy.
Ostatecznie jednak po II soborze watykańskim kwestie solicytacji i przestępstw na tle seksualnym pozostawiono w gestii Świętego Oficjum, które w 1965 r. nazwano Kongregacją Nauki Wiary. Ta jedna z dziewięciu kongregacji Kurii Rzymskiej była odpowiedzialna za sądzenie tego typu zajść aż do 1989 r. W tym okresie Kongregacji Nauki Wiary faktycznie przedstawiono nieliczne przypadki związane z nieodpowiednimi zachowaniami seksualnymi księży, nadużywaniem sakramentu spowiedzi czy prośbami o zwolnienie z celibatu lub obowiązków wynikających ze święceń kapłańskich. W późniejszych latach, to jest od 1989 do 2005 r., zajmowanie się podobnymi sytuacjami pozostawało w zakresie obowiązków Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.
To tylko fragment tekstu, który ukazał się w 23. numerze Miesięcznika Adeste.
Jeżeli podoba Ci się to, co robimy – kliknij w poniższy przycisk aby dowiedzieć się, jak możesz nam pomóc w rozwoju!
