youtube.com
youtube.com
Reiwa – tak zgodnie z wolą nowego cesarza Japonii nazywać się ma era jego panowania. Naruhito. Najstarszy syn dotychczasowego władcy, Akihito, objął władzę pierwszego maja 2019 roku. Historia zmiany na tronie w Kraju Kwitnącej Wiśni to ciekawy znak czasu.
126. cesarz objął Chryzantemowy Tron na skutek abdykacji swego ojca. Cesarz Akihito już w 2016 roku wyraził publicznie chęć abdykacji ze względu na podeszły wiek i kiepski stan zdrowia. Rozpoczęło to proces dyskusji wśród japońskiej elity politycznej, w jaki sposób miałoby się to dokonać. Od około 200 lat bowiem żaden cesarz nie abdykował.
Ostatecznie, 1 grudnia 2017 roku, podjęta została decyzja, że ustąpi o północy 30 kwietnia 2019 roku i przekaże władzę, zgodnie z linią sukcesyjną, swemu najstarszemu synowi Naruhito.
Osiemdziesięciopięcioletni symboliczny przywódca narodu, bardzo szanowany przez Japończyków i mający dobry wizerunek wśród nich, będzie nosił tytuł 上皇陛下 [Jōkō Heika w transkrypcji Hepburna – przyp. red.], co na język angielski ma być przełożone “His Majesty The Emperor Emeritus”, co ja na polski proponowałbym przełożyć “Jego Cesarska Mość Cesarz Emeryt” (bo chyba nie ma lepszego odpowiednika dla His Majesty).
Gakushūin i Oxford
Urodził się w 1960 roku. Na przełomie lat 70. i 80. książę Naruhito skończył czteroletnie studia licencjackie w Tōkyō, w prestiżowej, prywatnej uczelni Gakushūin (w której zresztą zazwyczaj członkowie rodziny cesarskiej studiują). Jego specjalnością stała się historia.
W 1983 roku podjął studia na Oxfordzie, na których zajął się badaniem historii transportu na Tamizie. Studiował tam w tym samym czasie, co późniejszy polski minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski (byli na tym samym roku), miał okazję zetknąć się też z późniejszymi wielkimi postaciami Partii Konserwatywnej: Davidem Cameronem, Borisem Johnsonem, Michealem Gove’em i innymi. Nie ma w tym nic dziwnego, bowiem Oxford od wielu lat jest kuźnią dla kadr politycznych i kulturalnych Wielkiej Brytanii.
Lata spędzone w Anglii, wspominane jako szczęśliwe, opisał w znanej w świecie anglojęzycznym książce The Thames and I: A Memoir of Two Years at Oxford (Global Oriental, 2006) wcześniej wydanej po japońsku (「テムズとともに: 英国の二年間」[“Temezu totomoni: eikokunoninenkan”] 1993, wydany przez wydawnictwo uczelni Gakushūin).
W 1993 ożenił się z Masako Owadą, córką japońskiego dyplomaty. W ten sposób została ona wprowadzona do rodziny cesarskiej. Mają razem córkę, Aiko. Wcześniejsza ciąża cesarzowej zakończyła się poronieniem.
Religijna ceremonia
Cesarze Japonii, jako że są uznawani za potomków bogów, pełnią ważne funkcje kapłańskie w politeistycznej, tradycyjnej religii shintō. Cała zatem ceremonia przejęcia władzy była obrzędem.
Po północy odbyło się przekazanie regaliów cesarskich. Regalia są relikwiami czy też artefaktami, które są najważniejszymi symbolami władzy w Japonii. Są to: replika “Miecza-Trawosiecza” (oryginał jest przechowywany i czczony w świątyni w Nagoi), Ośmiobocznego Zwierciadła, symbolizującego mądrość lub uczciwość oraz naszyjnik Yasakaninomagatma. Cesarz otrzymuje podczas ceremonii dwa z nich, zaś Ośmioboczne Zwierciadło znajduje się na stałe w świątyni Ise. Wraz z tymi cesarskimi atrybutami, wedle legend otrzymanych od bogini Amaterasu, przekazuje się dwie pieczęcie.
Właściwa uroczysta intronizacja odbędzie się 22 października 2019 roku. Nie jest to jedyna z ceremonii, która jeszcze czeka Naruhito. Ostatnie z około trzydziestu takich wydarzeń odbędzie się 14 i 15 listopada. Będą to Obrzędy Dziękczynienia, czyli rytualne ofiary związane ze zbiorami ryżu.
Problemy z sukcesją
Obecnie w rodzinie cesarskiej jest problem z potomkami męskimi, którzy jako jedyni mogą dziedziczyć tron. Książe Hisahito, urodzony w 2006 roku syn młodszego brata obecnej głowy Japonii, Akishino, jest pierwszym męskim potomkiem w tym pokoleniu. Kolejka sukcesyjna jest zatem bardzo krótka: 1. Akishino, cesarski brat; 2. Hisahito, bratanek cesarza; 3. książe Hitachi, młodszy brat JCM Cesarza Emeryta Akihito.
Trwa dyskusja, czy należy w związku z tym dopuścić do linii dziedziczenia kobiety. Zdaje się jednak, że narodziny Hisahito mocno osłabiły dywagacje na ten temat.
Ciekawe jest to, że żyjemy w czasach, w których ze stanowisk ustąpiły dwie postacie, których symboliczna funkcja dotąd długo zdawała się wykluczać emeryturę – mowa o cesarzu Kraju Wschodzącego Słońca i o papieżu. Czy w obu przypadkach będzie to pewien wyjątek, czy też usankcjonuje to trwałą praktykę postępowania? Czy więcej monarchów będzie ustępowało, gdy będą w podeszłym wieku? Być może dowiemy się tego w najbliższych latach.
