Podział czasu na trzy epoki według Joachima z Fiore
Sigla:
Prz 8, 22-31
Ps 8, 4-5.6-7.8-9
Rz 5, 1-5
J 16, 12-15
To wydarzenie miało miejsce około tysiąc trzysta lat przed narodzeniem Chrystusa. Pewien człowiek poszedł paść owce swojego teścia. Po wielu dniach wędrówki, pośród skał pustyni i lejącego się z nieba żaru za dnia oraz pod sklepieniem gwiazd przy przejmującym chłodzie w nocy, zobaczył coś niezwykłego: krzew, który płonął, ale się nie spalał. Z płomienia przemówił do tego zmęczonego życiem człowieka sam Bóg. Dał mu misję i objawił swoje imię – Jestem, który jestem, יהוה
Jak jest przedziwne imię Twoje, Panie, możemy powtórzyć za psalmistą. No bo… co to właściwie oznacza? Badacze języka hebrajskiego odkryli, że imię to można przetłumaczyć jako Jestem, ale nie w sensie zwykłego stwierdzenia obecności tu i teraz. Boża obecność wyrażona w imieniu rozciąga się na wszystkie czasy i miejsca. Imię Pana przekazuje bardzo ważną treść: Jestem przy Tobie, moje kochane dziecko. Byłem zawsze i na wieki będę przy Tobie.
JHWH to Trójjedyny Bóg – Ten, który jest i który był, i który przychodzi.
Już w tym miejscu możemy wpaść w pułapkę godną Joachima z Fiore. Polega ona na tym, że bardzo szybko utożsamiamy Ojca z „Tym, który był”, Syna z „Tym, który jest”, a Ducha Świętego z „Tym, który przychodzi”, czyż nie? Błąd Joachima powtarzany jest niestety po dziś dzień przez licznych kaznodziejów. Gioacchino da Fiore podzielił losy świata na trzy części. Stary Testament miał być trwającą 1260 lat erą Boga Ojca, błędnie rozumianego jako surowy, żądny krwi Bóg-Stwórca. Po niej miała nastąpić epoka Chrystusa – czas Kościoła, również trwający 1260 lat. Według wizji Joachima żylibyśmy teraz w epoce Ducha Świętego – okresie miłości i miłosierdzia. Joachim uważał, że Trzy Osoby Trójcy nie są w stanie działać jednocześnie. Tymczasem słowo mówi wyraźnie, że Trójca działa zawsze razem, a Ojciec, Syn i Duch nie różnią się między sobą charakterem.
W dzisiejszej prefacji usłyszymy słowa: W cokolwiek bowiem dzięki Twemu objawieniu wierzymy o Twojej chwale, to samo bez żadnej różnicy myślimy o Twoim Synu i o Duchu Świętym. Zatem Ojciec jest tym, który jest, był i przychodzi. Syn jest tym, który jest, był i przychodzi. Duch Święty jest tym, który jest, był i przychodzi.
Przypatrzmy się tej prawdzie, by dokładniej zrozumieć w czym rzecz.
Ojciec był: Bóg Ojciec był początkiem i źródłem wszystkiego, co istnieje. Ojciec jest: To On podtrzymuje wszystko w istnieniu, więc skoro świat istnieje, to Bóg też musi istnieć. Ojciec przychodzi: Każda łaska jest samoudzielaniem się Boga – z każdą otrzymaną łaską możesz doświadczyć tego, że Ojciec przychodzi.
Syn był: Świadczy o tym dzisiejsze pierwsze czytanie, gdzie Syn Boży, odwieczny Logos, Rozum i Zasada Świata zostaje ukazany jako Mądrość Boża. Mówi o sobie Pan mnie stworzył, swe arcydzieło, przed swymi czynami, od dawna. Od wieków jestem stworzona, od początku, zanim ziemia powstała. Jestem zrodzona, gdy jeszcze bezmiar wód nie istniał ani źródła, co wodą tryskają, i zanim góry stanęły. Syn jest – zapewnił nas o tym, mówiąc A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata. Syn przychodzi – za każdym razem, gdy kapłan wypowiada słowa konsekracji, Niebo pęka, a na ołtarz zstępuje Chrystus. Staje się widzialny pod postacią chleba i wina.
Duch był: To Jego spotykamy już w drugim zdaniu Pisma Świętego Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami. Duch jest – otrzymałeś Go w sakramencie chrztu i bierzmowania. Duch przychodzi – za każdym razem, gdy wraz z całym Kościołem wołasz Veni Creator Spiritus –O Stworzycielu Duchu przyjdź.
Bóg jest. Bóg jest jeden. Bóg zawsze działa we trzech. Pięknie pisze o tym jeden z Ojców Kościoła, biskup Aleksandrii – św. Atanazy. Wyjaśnia on również po co powinniśmy poznawać tak trudne misterium wiary, jakim jest dogmat o Trójjedynym Bogu: Pożyteczne jest poznawanie starożytnej tradycji, nauki i wiary Kościoła, którą Pan przekazał, Apostołowie głosili, Ojcowie zachowali. Na niej zbudowany jest Kościół, a jeśli ktoś oddala się od Kościoła, nie jest już ani też nie może nazywać się chrześcijaninem. Otóż wierzymy, iż wyznawana w Ojcu, Synu i Duchu Świętym Trójca jest święta i doskonała. Nie ma w Niej nic obcego ani też pochodzącego z zewnątrz. Nie składa się ze Stwórcy i stworzenia, ale cała jest stwarzającą i podtrzymującą mocą. W swojej naturze tożsama i niepodzielna, jedna w mocy i jedna w działaniu. Ojciec bowiem dokonuje wszystkiego przez Słowo w Duchu Świętym, i w ten sposób zostaje zachowana jedność Trójcy. Toteż w Kościele głosi się jednego Boga, który jest „ponad wszystkim, przez wszystko i we wszystkim”. Jest „ponad wszystkim” jako Ojciec, jako początek i źródło; „przez wszystko”, to jest przez Słowo, i „we wszystkim”, w Duchu Świętym.
Wszystko ładnie, pięknie, ale jak się to przekłada na Twoje życie? Trójjedyny Bóg jest, był i wciąż przychodzi. Pan Nieba i Ziemi istnieje, ale to od Ciebie zależy, czy będzie istniał w Twoim życiu. Możesz otrzymywać od Niego każdą łaskę, o którą tylko poprosisz. Możesz się też na Niego zamknąć i nie dać mu się przemienić.
Chcesz zmierzać do potępienia przez grzech w nienawiści, czy raczej iść do Ojca przez Chrystusa w Duchu Świętym? To Ty decydujesz!
Boże Ojcze, Ty zesłałeś na świat Twojego Syna, Słowo Prawdy, i Ducha Uświęciciela, aby objawić ludziom tajemnicę Bożego życia; † spraw, abyśmy wyznając prawdziwą wiarę uznawali wieczną chwałę Trójcy * i uwielbiali Jedność Osób Bożych w potędze ich działania. Przez Chrystusa, Pana naszego.
אמן
