Niecodziennie zdarza się, by temat seksualności był poruszany przez katolickiego zakonnika. Tym bardziej, jeśli robi to w otwarty i sprawny sposób, zrywa z mitami i otwiera szczerą dyskusję o grzechu, orgazmie i poszukiwaniu Boga w łóżku.
Ojciec Ksawery Knotz, bo to o nim mowa, jest zakonnikiem krakowskiej prowincji kapucynów. Wraz z grupą ekspertów od kilkunastu lat prowadzi katolicki think tank o nazwie Szansa Spotkania. W ramach projektu odbywają się m.in. spotkania, rekolekcje, konsultacje, opieka duszpasterska. Twórcy projektu prowadzą także prężnie działającą stronę internetową: szansaspotkania.pl.
Można by zażartować legendarnym cytatem z filmu Asterix i Obelix – misja Kleopatra: „No, na niewtajemniczonych robi to pewne wrażenie”. Dlaczego? Gdy wejdziemy na stronę internetową, od razu rzuca się w oczy bezpośredni i komunikatywny język. Wielu z nas może być przyzwyczajonych do bardzo „okrętnego” języka w temacie seksualności, zwłaszcza słyszanego z kościelnych ambon, a tu w otwarty sposób mówi się o orgazmie, uzależnieniu od masturbacji, seksoholizmie, a także problemach moralnych związanych z antykoncepcją. Jest też miejsce na dyskusję wokół NPR. Think tank wspiera, rekomenduje i współpracuje z kilkunastoma organizacjami zajmującymi się naturalnym planowaniem rodziny, naprotechnologią czy teologią ciała.
Odmitologizowanie dyskusji o seksie połączone z życzliwym, ale bezpośrednim językiem jest, według mnie, jednym z ważniejszych atutów całego projektu.
Na szerokie medialne wody projekt prowadzony przez o. Ksawerego wypłynął dzięki książce Seks jest boski, którą w 2010 r. wydał wraz z Krystyną Strączek. Po jej publikacji przyszedł czas na liczne wywiady, rozmowy i spotkania, także w mediach, w których ciekawość prowadziła do pytań: „Serio, katolicki zakonnik i seks? I czy katolicy w ogóle mogą mieć przyjemność z seksu?”.
W ten sposób projekty zespołu o. Ksawerego Knotza otworzyły drzwi i – jak sądzę – dały odwagę, także świeckim katolikom, by promować katolickie podejście do seksu. Do takich projektów należą m.in. boskiseks.com, prowadzony przez katolickiego teologa i seksuologa Kamila Wojciechowskiego i Dianę Paulińską z Poradni IL SENSO (polecam mój wywiad z nią o seksualności i wierze).
Seks… czyli grzech?
Jednym z poważniejszych problemów katolickiej nauki dotyczącej seksu jest, przynajmniej w narracji, powiązanie go z tematem grzechu. Z tego powodu wiele ludzi w małżeństwie, którzy chcą być dobrymi katolikami, może czuć presję, by ciągle oceniać każde pojedyncze zachowanie pod kątem grzechu, zamiast postrzegać seksualność jako strefę rozwoju więzi pomiędzy ludźmi, a także z Bogiem. Potrzebę innego rozłożenia akcentów bez podważania podstaw nauki moralnej zauważa także o. Ksawery: „Często też spotykam się z niezrozumieniem tego, czym w ogóle jest grzech w sferze seksualnej. Duża grupa ludzi nie szuka zrozumienia nauki Kościoła, pomimo tego, że na wiele pytań można znaleźć odpowiedź. Kiedyś policzyłem, że na rynku katolickim jest około stu książek dotyczących etyki seksualnej Kościoła” – podkreśla zakonnik.
Jestem tutaj jako kapłan
Zrozumienie problemów małżeństw w tej dziedzinie ma zachęcić Kościół, by słuchał, ale przede wszystkim towarzyszył.
„Kościół powinien być obecny w tej dyskusji. Jestem w niej nie tyle jako zakonnik, ile jako kapłan odpowiedzialny za duszpasterstwo katolickich małżeństw. Mają one swoje problemy seksualne, moralne i duchowe i potrzebują wyjaśnienia i poznania nauki Kościoła. Pomagam im w tym, by niepotrzebnie nie cierpieli, gdy w wyniku błędnej interpretacji nauki Kościoła szkodzą sobie w małżeństwie”.
Pandemia. Napięcie. Seks.
Pandemia nie tylko stała się globalnym kryzysem zdrowotnym, politycznym i organizacyjnym, ale także wpłynęła na życie seksualne. Poczucie napięcia, niepewności na rynku pracy i strach o własne zdrowie to tylko jedne z wielu czynników, które według autorów raportu dotknęły pary. W raporcie z badań dotyczących zdrowia seksualnego wykonanego przez prof. Zbigniewa Izdebskiego w latach 2020-2021 widzimy wzrost frustracji, poczucia osamotnienia i zmniejszenia rzeczywistych relacji na rzecz tych wirtualnych. Zespół prof. Izdebskiego zebrał dane w dwóch turach: w czerwcu 2020 r. i 2021 r. (zadano pytania tym samym osobom). W wynikach badania wyraźnie widać trend pogorszenia się zadowolenia z relacji i życia seksualnego u Polaków. Dotyczyło to szczególnie osób w przedziale 18-29 lat, w większym zakresie młodszych mężczyzn niż kobiet. Pandemia była w Polsce swoistym kryzysem komunikacji i czułości w związkach oraz powodowała brak poczucia stabilności. Więcej o wnioskach z badań można dowiedzieć się z poświęconemu im webinaru.
Powrót do standardowego trybu życia, zakończenie pandemii w 2023 r. oraz rozluźnienie ciągłych ograniczeń poprawiły także nasze relacje społeczne, w tym życie seksualne. Intuicyjnie potwierdza to, na podstawie swojego duszpasterskiego doświadczenia, o. Ksawery: „Obecnie wszystko wróciło do normy. Nie zauważam, aby teraz ktoś wiązał swoje problemy z przebytą pandemią. Ale oczywiście, wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że zamknięcie ludzi w domu generowało konflikty, a także napięcia w życiu seksualnym” – zaznacza zakonnik.
Rozwój naukowy i rozumienie seksualności
Ojciec Ksawery podkreśla także, jak ważny jest dialog teologii i innych dziedzin nauki. Wraz z rozwojem naukowym zwiększa się zrozumienie motywacji i powodów wielu zachowań seksualnych, w związku z tym Kościół powinien nie tylko nauczać, ale także słuchać.
Dawno temu wszystko było prostsze, także refleksja Kościoła o seksualności.
„Nowa wiedza daje nowe zrozumienie, kim właściwie jest człowiek. Teologia włącza tę wiedzę do swojego rozwoju, tak jak kiedyś włączono Platona czy Arystotelesa. W ten sposób przesłanie Jezusa Chrystusa może być lepiej i poprawniej wyjaśnione” – podkreśla zakonnik.