pixabay
Czasami zastanawiam się – czy hierarchowie w Polsce czytają Biblię? Czy doczytali księgę Rodzaju do historii pewnego faraona i jego nieoczekiwanego przyjaciela – Hebrajczyka?
„W dwa lata później faraon miał sen. [Śniło mu się, że] stał nad Nilem. I oto z Nilu wyszło siedem krów pięknych i tłustych, które zaczęły się paść wśród sitowia. Ale oto siedem innych krów wyszło z Nilu, brzydkich i chudych, które stanęły obok tamtych nad brzegiem Nilu. Te brzydkie i chude krowy pożarły siedem owych krów pięknych i tłustych. Faraon przebudził się. A kiedy znów zasnął, miał drugi sen. Przyśniło mu się siedem kłosów wyrastających z jednej łodygi, zdrowych i pięknych. A oto po nich wyrosło siedem kłosów pustych i zniszczonych wiatrem wschodnim. I te puste kłosy pochłonęły owych siedem kłosów zdrowych i pełnych. Potem faraon przebudził się. Był to tylko sen” (Rdz 41,1-7).
Dobrze się przygotować
Faraon, dzięki swojemu podczaszemu, dowiedział się o Józefie, który umiał tłumaczyć sny. Siedem krów tłustych i siedem pięknych kłosów oznaczały to samo – siedem obfitych lat, które nastąpią. Krowy chude i kłosy puste to siedem lat głodu, który nastąpi po tamtych. Faraon zatrudnił Józefa w roli swojego wezyra i razem dokonali czegoś wielkiego. Przez siedem lat nagromadzili wiele zapasów w spichlerzach. Dzięki temu lud egipski miał co jeść przez siedem lat chudych. Do tego nadwyżkę zapasów mogli odsprzedawać sąsiednim ludom, które też dotknęła klęska głodu.
Nie wiem czy siedem lat przed 2020 rokiem były dla Kościoła w Polsce latami obfitości. Nie były w każdym razie czasem głodowania. Okresem, który obecnie obserwujemy – i który być może potrwa znacznie dłużej niż symboliczne siedem lat. Czy jesteśmy na nie przygotowani? Na wielką smutę – na nazbyt gorące lato, które nadeszło po krótkiej i nie nazbyt deszczowej wiośnie Kościoła?
Mądrzy po szkodzie?
Słyszy się dziś o łączeniu parafii w diecezjach przeżywających spadek liczby kapłanów. Niebawem zapewne łączyć się będą niektóre seminaria. Ja powiem tak: trzeba było łączyć parafie już kilka lat temu. Rezygnować z samotnych proboszczów; tworzyć mocniejsze grupy, małe wspólnoty księży dojeżdżających z „bazy” na „placówki”. Modlących się razem; śpiewających razem część brewiarza (przynajmniej jutrznię i nieszpory, jak mówi OWLG).
Skoro nie zostało to zrobione parę lat temu, to trzeba to robić teraz. Pewnym „stale powracającym motywem” jest już nawoływanie o wycofanie księży z kurialnych stanowisk. Owszem, są zapewne pewne obowiązki, które jest w stanie podjąć tylko ksiądz – np. kiedy jedynym specjalistą od prawa kanonicznego w diecezji jest duchowny, raczej ciężko go zastąpić.
Z całą pewnością jednak można wycofać księży z wielu placówek, a już z całą pewnością z funkcji dyrektorów różnych mediów i fundacji. Zwłaszcza, że w przypadku tych pierwszych jest to nieetyczne połączenie. Dusi to pewną naturalnie potrzebną autonomię mediów; a zarazem człowiek postawiony w takiej sytuacji zmaga się z całym ciężarem medium, nie mając często przywilejów które mają jego świeccy odpowiednicy.
Pobożne katolickie wspólnoty księży
Być może przesunięcie „na parafię” niektórych kurialistów spowodowałoby ich odejście od kapłaństwa. Istnieją bowiem wciąż „księża karierowicze”. Ale taki odpływ byłby tylko zformalizowaniem stanu faktycznego.
Życie kapłanów w parafiach musiałoby się także zmienić. Wspomniałem o śpiewaniu wspólnie niektórych części brewiarza. Modlitwa Liturgia Godzin powinna być bardziej wyróżniona; z całą pewnością nie może być czymś „odhaczanym” między jednym penitentem w konfesjonale a drugim. Chyba oczywista też jest konieczność umiejscowienia mszy świętej na pierwszym miejscu w życiu kapłana. Oznacza to staranne do niej przygotowanie, zarówno duchowe jak i praktyczne. Choć oficjalnie nie mówi się już o ciężkiej wadze grzechu, jakim jest popełnianie błędów liturgicznym, to warto by kapłani wrócili do myślenia o tym w tej kategorii. Dotyczy to również biskupów – w ich przypadkach zgorszenie jest dużo większe, gdy dopuszczają się manipulacji liturgią.
Dobry plan dnia ma swoje priorytety
Plan dnia takiego minibractwa księży diecezjalnych powinien koncentrować się wokół liturgii. Cechować się duchem modlitwy i refleksji, jak również szeroko rozumianej lektury, mającej pogłębić intelektualne horyzonty księży. W kościele parafialnym po prostu musi też być czas na adorację. Nie taką robioną raz w miesiącu, w niedzielę „zamiast kazania”. Ale systematyczną, dającą czas na milczenie. Musi też być silna dostępność księży w konfesjonale i w rozmównicy. Nie każdy kapłan nadaje się do długiego spowiadania czy radzenia parafianom, ale utworzenie takiej „grupy operacyjnej” daje ten komfort, że można korzystać z osobistych predyspozycji. Ktoś będzie w stanie siedem godzin spowiadać i rozmawiać z ludźmi, kto inny będzie miał dobry kontakt z chorymi, trzeci będzie się zajmował aprowizacją i gotowaniem. Jeszcze inny będzie pieczołowicie przygotowywał kazania niedzielne.
Msze święte i nabożeństwa powinny odbywać się o godzinach dostosowanych do potrzeb wiernych. Często „klasyczne” godziny 7:00/8:00 i 18:00 takimi często nie są. Trzeba mieć na uwadze, że ludzie ciężko pracujący i dojeżdżający do pracy potrzebują mszy św. albo wcześnie, albo późnym wieczorem. Kościoły w pobliżu jednostek uczelnianych być może powinny pomyśleć o dodatkowej mszy świętej w ciągu dnia – tak by wpasować się w jakieś okienko studentów. Także w niedzielę warto pomyśleć o studentach zaocznych pod tym kątem.
Kościół to nie tylko duchowni
To są systemowe kwestie. Każdy system z czasem ulegnie atrofii. Zarazem te zaproponowane przemiany to pewne środki, które wynikają z celu – przywrócenia pierwszego miejsca Bogu. Kryzys Kościoła nie jest kryzysem klerykalizmu, a utratą bojaźni Bożej. Zarówno przez duchownych, jak i świeckich. Tak, również ci drudzy powinni sobie wziąć do serca sen o latach tłustych i chudych.
Póki jest jeszcze czas, korzystać obficie z możliwości codziennej mszy świętej i regularnej spowiedzi. Wracać do klarownej nauki, wspierać dobrych youtuberów, szukać czegoś co pozwala wyjść z intelektualnej strefy komfortu. Modlić się. Czytać, słuchać codziennie Biblii – i sięgać po dobre książki i konferencje o niej.
Dwa akapity o biesiadzie tradsów
To wszystko jest również do rozważenia dla członków pewnej różnorodnej grupy, która przeżywa swoisty renesans. Mówię oczywiście o tradycjonalistach. Być może 16 lipca 2021 roku będzie umowną datą początku siedmiu lat tłustych dla nich – paradoksalnie. Nazbyt mocne uderzenie kijem w klatkę z małpą, jakim było Traditionis Custodes, wzbudziło falę sympatii dla niej. W praktyce oznacza to wzrost rozpoznawalności w mediach i przepływ ludzi do wspólnot tradycyjnych. To coś znacznie więcej niż upodobanie do liturgii czy poszukiwanie „czystego” katolicyzmu – to znak sprzeciwu wobec kierunku, jakie obierają ostatnie pontyfikaty (których kwintesencją jest ten obecny). Zagłosowanie na „nie” w wotum zaufania. Zarazem że miłość do papieża staje się coraz bardziej wymagająca, staje się też dojrzalsza i wysublimowana.
Pewien sukces nie może przesłonić faktu, że i tradycjonaliści ścierają się z różnymi problemami. Jednym z nich niedocenianie bogactwa, obfitości którą mają na wyciągnięcie ręki. Nierzadko ignorancja w tematach religijnych. Nie może tak być. Trzeba się posilać odpowiednio i nadmiar gromadzić w spichlerzach. Czyli rozwijać mocną wiarę, tworzyć silne struktury. Tworzyć nową jakość – tradycjonaliści nie mogą być ludźmi o ograniczonych horyzontach i ignorantami. Nie mogą być wyłącznie niedzielnymi katolikami.
Podsumowanie
Zacząłem ten tekst od refleksją nad lekturą biskupów. Jednak, jak widać, problemy dotyczą nie tylko nich. Czesław Michniewicz bez ciężkiej pracy polskich piłkarzy byłby tylko sympatycznym panem znającym się na piłce. Tak samo wariant chilijski w Polsce nie wystarczyłby, by naprawić polski katolicyzm.
Drużynie piłkarskiej potrzebny jest dobry selekcjoner, zdolni piłkarze (którzy więcej czasu spędzają na boisku niż w reklamach), sponsorzy, dopping kibiców i dobra ławka rezerwowa (jak to ujął jeden komentator podczas meczu: „pokaż mi swoją ławkę, a powiem ci jaką masz drużynę”). Kościołowi w Polsce potrzebna jest dobrze zorganizowana praca kapłanów nakierowana na oddawanie czci Bogu. Świeccy nie obrażający Boga swoim postępowaniem w społeczeństwie. I jedni i drudzy zapewniający sobie odpowiednią formację intelektualną i duchową.
W czasach trudnych oparciem dla nas może być to co sobie wypracujemy w czasach lżejszych. A teraz naprawdę nie jest tak źle, jak może być. Do roboty.
Na zakończenie, zainspirowany starą serią na Adeste – Okiem Naczelnego – muzyczny akcent na koniec. Piosenka mówi o tym, że legioniści rzymscy, jeśli wytrwają, kiedyś wyjdą zza murów oblężonej Alezji jako historyczni zwycięzcy. A zarazem o tym, że przetrwanie trudnego okresu nie odgoni problemów na zawsze.
