Podcasty przeżywają swój renesans, słuchamy ich coraz więcej i coraz chętniej. Podcasterzy stają się nowymi medialnymi gwiazdami, zrzucając z tronu twórców przestarzałych formatów, telewizyjnych prezenterów czy piosenkarki.
W ten sposób u progu lat trzydziestych XXI wieku podcasty stały się medium, które jest w stanie wpływać na poglądy wielkich grup ludzi, włączając się w dyskusję o kluczowych tematach społecznych czy politycznych – a tym samym, nie bójmy się tego określenia – zmieniać historię. Joe Rogan, bardzo znany podcaster, stał się jednoosobową instytucją, z którą liczą się Amerykanie.
Historia podcastów rozpoczęła się bardzo skromnie i sięga lat osiemdziesiątych XX wieku, gdy zaczęto eksperymentować i rozwijać projekt przesyłania audio za pomocą internetu. Prawdziwym przełomem był jednak rok 2003, kiedy deweloper oprogramowania Dave Winer stworzył pierwszy kanał RSS. Już rok później Christopher Lydon i Adam Curry stworzyli aplikację iPodder. Brzmi znajomo? Słowo podcast jest właściwie zbitką nazwy przenośnego odtwarzacza iPod i słowa broadcast (z ang. nadawanie, audycja). Kolejnym kamieniem milowym w rozwoju podcastów była pandemia COVID-19. Setki milionów ludzi zamkniętych w domach szukało substytutu kontaktu ze światem zewnętrznym, odpowiedzi na nurtujące ich pytania, budowania internetowej społeczności wokół charyzmatycznych osób…
Jedną z najprostszych i według mnie celniejszych definicji podcastu jest ta: forma internetowej publikacji dźwiękowej lub filmowej, najczęściej w formie regularnych odcinków (Wikipedia). Najczęściej do dystrybucji podcastów wykorzystuje się technologię RSS.
Co ciekawe, za pierwszy polski podcast uznaje się cykl rozmów Włochów – Pierluigiego i Leonardo z 2005 roku. Pierwszymi polskimi podcasterami byli m.in. Jacek Artymiak czy Martin Lechowicz.
Dlaczego tak kochamy podcasty?
Od daty publikacji pierwszego podcastu minęło niemal dwadzieścia lat, a dziś są one jednym z czołowych mediów. Zachodnie pokolenia Y i Z w konsumpcji treści stawiają głównie na TikToka, platformy streamingowe i właśnie podcasty. Co łączy je wszystkie? Dopasowanie do użytkownika, ogromny wybór treści, wygoda użytkowania (możesz wrócić do tego samego materiału, kiedy chcesz). Słuchanie podcastów podczas wykonywania innych obowiązków (i tym samym bardzo wygodne chłonięcie wiedzy oraz opiniotwórczych głosów) może być jednym z głównych argumentów, który przekonuje do wyboru nowych mediów zamiast m.in. telewizji linearnej.
Według Nancy Marshall z Forbesa siła podcastów tkwi głównie w ich potencjale budowy relacji. „Ostatecznie podcasting sprowadza się do zarządzania relacjami. To część biznesu związanego z relacjami, a najlepsi podcasterzy służą jako łączniki, które budują więzi z otaczającymi ich ludźmi – od rozmówców po samych słuchaczy. Im silniejsze te więzi staną się z biegiem czasu, tym popularniejszy stanie się podcast” (Marshall N., Podcasting Is Growing For A Reason—Don’t Miss Out On That Growth, [w:] forbes.com; tłum. własne).
Podobnie jak społeczeństwa zachodnie, Polacy zakochali się w podcastach. Jak wynika z cyklicznego raportu EuroZet, medium to zastępuje w naszym kraju nie tylko radio, ale także telewizję. W podcastach szukamy aktualnych informacji o gospodarce, polityce czy kulturze, które opatrzone są fachowym komentarzem. Najchętniej słuchamy takich nagrań w serwisach YouTube i Spotify. Na trzecim miejscu lokuje się zaś aplikacja TokFM. Gdy chodzi o porę dnia, podcasty klasycznie słuchane są najczęściej popołudniami i wieczorami. Co ciekawe, rośnie odsetek tzw. heavy userów, czyli osób zaangażowanych w podcast: słuchających ich do końca, lubiących audycje ponad półgodzinne i preferujących cykliczność. Idzie to na przekór przekonaniu o mediach jako miejscu, gdzie coraz trudniej jest utrzymać uwagę konsumenta.
Statystyka podcastów
Rynek tego medium jest ogromny. Jak podaje raport Influencer Marketing Hub, obecnie na świecie dostępne są ponad 4 miliony podcastów z wartością rynkową przewyższającą 23 miliardy dolarów. Co ciekawe, według badań Loopex Digital ponad 66% badanych woli konsumować treści przez podcasty niż poprzez telewizję linearną. W 2024 roku liczba osób słuchających podcasty przekroczy 505 milionów. Ponad 44% rynku to słuchacze ze Stanów Zjednoczonych. W ujęcie wiekowym coraz liczniejszą grupą jest pokolenie Z, a więc osoby urodzone po 1995 roku. Odkrywają one podcasty dwa razy częściej niż inne grupy, a dodatkowo angażują się w śledzenie autorów podcastów na innych platformach.
W Polsce podcasty są także formą konsumpcji treści o wzrastającej popularności. Według raportu EuroZet, w 2023 roku ponad 10 milionów Polaków słuchało podcastu przynajmniej raz w miesiącu. Jak podaje Maciej Moszczyński, dyrektor zarządzający sprzedażą agencyjną w Grupie Eurozet, raz w tygodniu podcastów słuchało z kolei przynajmniej 7 milionów osób, co stanowi wzrost o 5,3 punktów procentowych względem 2022 roku. W ten sposób podcasty stały się pełnoprawnym medium, które jest w stanie wpływać na opinię społeczną.
Co dalej z podcastami?
Nic nie wskazuje na zmierzch lub choćby zmęczenie formatu podcastów. Prawdopodobnie ich twórcy jeszcze intensywniej niż dotychczas będą korzystać z rozwiązań AI, wzrośnie także rola tzw. internetu rzeczy w konsumpcji tego typu treści. W kontekście reklamowym kierunku podcastów coraz życzliwiej patrzą także duże marki, które uznają je za skuteczne narzędzie propagowania swoich idei. Jak przewiduje Conor Eliot z agencji Opus Elliot, w 2030 roku branża podcastów urośnie rynkowo do 131 miliardów dolarów. Wśród innych trendów wskazuje się także na rozwój video-podcastów, projektu dźwięku przestrzennego i innych rozwiązań interaktywnie zbliżających autora do słuchaczy w czasie rzeczywistym.