Molestowanie małoletnich
Wiele ostatnio się mówi w mediach na temat molestowania małoletnich. Co w tym temacie robi Kościół w Polsce? Zasygnalizuję pokrótce główne wątki przez pryzmat sesji „Budowa w Kościele w Polsce systemu przeciwdziałania wykorzystywaniu seksualnemu małoletnich”, która odbyła się online w dniu 13 stycznia 2021 r.
Konferencja zorganizowana została przez KAI we współpracy z Koordynatorem KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży i biurem Delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży.
W samym wydarzeniu uczestniczyli:
– ks. Adam Żak SJ, Koordynator KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży, dyrektor Centrum Ochrony Dziecka
– Marta Titaniec, członkini zarządu Fundacji Świętego Józefa
– dr Anna Seredyńska i s. Anna Papierz, Centrum Ochrony Dziecka (COD)
– ks. Piotr Odziemczyk, delegat ds. ochrony dzieci i młodzieży w archidiecezji warszawskiej
– ks. Piotr Studnicki, kierownik biura Delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży
– ks. Łukasz Knieć, duszpasterz osób pokrzywdzonych w diecezji opolskiej
– Zbigniew Nosowski, rzecznik inicjatywy „Zranieni w Kościele”
– ks. Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu Statystki Kościoła Katolickiego.
Sesję rozpoczął o. Adam Żak SJ, koordynator KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży, szef Centrum Ochrony Dziecka. Stwierdził on w swojej wypowiedzi, że: „to nie jest marginalny problem, ale to jest bardzo poważny problem społeczny. Sposób, w jaki zorganizowany jest Kościół, powoduje, że dzisiaj nikt nie ma obrazu całości i do dzisiaj ten obraz nie jest pełny. Teraz jest to problem społeczny i nasze działania będą owocne, jeżeli społeczeństwo zrozumie, że to jest problem”.
„W Kościele w Polsce przez długi czas nie było świadomości, że konieczne jest uczenie się na cudzych błędach” – powiedział o. Adam Żak. Całość wypowiedzi prelegenta jest dostępna tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=f9oJIFQZt2k&ab_channel=KatolickaAgencjaInformacyjna.
Następnie głos w trakcie konferencji zabrała Marta Titaniec z Fundacji św. Józefa. Jest to ogólnopolska instytucja powołana do pomocy pokrzywdzonym. 9 października 2019 r. Konferencja Episkopatu Polski przyjęła statut Fundacji. Organizacja ma na celu wspieranie osób pokrzywdzonych, a także kontaktów z poszczególnymi diecezjami. W 2020 roku Fundacja wydała na ten cel 700 tys. zł.
Środki na działalność FśJ pochodzą głównie z wpłat polskich diecezji. Zgodnie z uchwałą KEP składki naliczane według tych samych kryteriów mają być wpłacane przez diecezje na rzecz fundacji w systemie rocznym. Każdy z biskupów ma obowiązek wpłacić 2 tys. zł rocznie, a kapłan – 150 zł. Fundacja dysponuje budżetem w wysokości ok. 3 mln zł rocznie. „Planem fundacji na 2021 rok jest rozbudowanie systemu grantowego dla skrzywdzonych, który ma rozszerzyć ich wsparcie” – powiedziała Marta Titaniec.
Wraz z Biurem Delegata ds. ochrony dzieci i młodzieży, funkcjonującym w Warszawie przy Sekretariacie Episkopatu, Fundacja uruchomiła stronę zgloskrzywde.pl. Znajdują się tam dane kontaktowe do delegatów ds. ochrony dzieci i młodzieży w diecezjach i zakonach, którzy są odpowiedzialni za przyjmowanie zgłoszeń osób pokrzywdzonych bądź duszpasterzy, u których można szukać wsparcia duchowego. Wypowiedź jest dostępna tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=ockbpxPU0yc&t=4s&ab_channel=KatolickaAgencjaInformacyjna.
Kolejną prelegentką była dr Anna Seredyńska, która opowiedziała o tym, jak przebiegają studia podyplomowe Profilaktyka przemocy seksualnej wobec dzieci i młodzieży.
Bardzo ważną funkcję związaną z przyjmowaniem zgłoszeń od ofiar wykorzystania seksualnego pełnią delegaci ds. ochrony dzieci i młodzieży wyznaczeni w każdej diecezji i zgromadzeniu zakonnym. O ich roli mówił podczas sesji delegat ds. ochrony dzieci i młodzieży w archidiecezji warszawskiej, ks. Piotr Odziemczyk. Powiedział on, że „pierwsze spotkanie jest bardzo ważne i nie można dopuścić, by doprowadzić do powtórnego zranienia, wiktymizacji osoby pokrzywdzonej”.
Oprócz delegata ds. ochrony dzieci i młodzieży w diecezji powołany jest także duszpasterz osób pokrzywdzonych. W diecezji opolskiej jest ks. Łukasz Knieć, który na konferencji podzielił się świadectwem swojej pracy. Powiedział m.in.: „W osobach pokrzywdzonych spotykam wielki ból, który w sobie noszą, ale noszą też wielką siłę, żeby zawalczyć o siebie. W tej ich sile jest ogromna nadzieja, a nadzieja jest treścią Kościoła. Wierzę, że ta nadzieja jest budująca również dla Kościoła”.
W sesji zabrała głos s. Anna Papierz, która opowiedziała, jak żeńskie zgromadzenia zakonne realizują w swoich wspólnotach i prowadzonych instytucjach zasady ochrony dzieci i młodzieży przed wykorzystywaniem seksualnym.
Podczas konferencji Zbigniew Nosowski, rzecznik Inicjatywy „Zranieni w Kościele”, podkreślił: „Nie jesteśmy elementem przeciwdziałania, a wsparcia pokrzywdzonych. Ci ludzie dzwonią i proszą o wsparcie właśnie dlatego, że mają do czynienia z inicjatywą świeckich katolików, łatwiej im zaufać”.
Inicjatywa „Zranieni w Kościele” to telefon zaufania i katolickie środowisko wsparcia dla osób dotkniętych przemocą seksualną w Kościele. Z telefonu zaufania korzystają osoby w różnym wieku, 70% dzwoniących stanowią kobiety. „Zgłaszane są zdarzenia sprzed wielu lat, ale też dzwonił świeżo skrzywdzony 18-latek czy 80-letnia kobieta opowiadająca o wydarzeniu sprzed 60 lat” – mówił Nosowski.
Rzecznik inicjatywy wspomniał o rekomendacjach, jakie wystosowano po roku działalności. Dostępne są tutaj https://ekai.pl/zranieni-w-kosciele-publikuja-rekomendacje-dla-lepszego-wsparcia-osob-skrzywdzonych/.
Pod sam koniec sesji głos zabrał ks. dr Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu Statystki Kościoła Katolickiego, który zaprezentował pogłębioną analizę raportu z 2019 roku o danych ilościowych dotyczących osób małoletnich skrzywdzonych seksualnie w Kościele. Analiza kwerendy i statystyk jest dostępna tutaj https://drive.google.com/file/d/1SiRVyVF5zpf_l9yCYt8j01fVRSZjam6f/view.
Warto zaznaczyć, że podczas zebrania plenarnego KEP w październiku 2020 r. biskupi podjęli decyzję o dalszej kontynuacji badań. Obejmą one okres od połowy 2018 do końca 2020 r.
Ostatni przemówił ks. Piotr Studnicki, Kierownik Biura Delegata KEP ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży. Duchowny wyraził opinię, że „nie będzie funkcjonowała komunikacja na zewnątrz, to znaczy poprzez media do opinii publicznej, jeśli nie nauczymy się rozmawiać na ten temat wewnątrz wspólnoty kościelnej”.
Ks. Studnicki zwrócił uwagę na to, że za komunikowanie działań i stanowiska Konferencji Episkopatu Polski w kwestii pomocy pokrzywdzonym i ochrony małoletnich w Kościele od marca 2019 r. odpowiada Delegat KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży abp Wojciech Polak. Przypomniał, że wypełniając zlecony mu przez Episkopat mandat delegata, Prymas interweniował po filmach braci Sekielskich, a ostatnio także po głosie o. Tadeusza Rydzyka. Prymas Polski na bieżąco odpowiada też na zapytania dziennikarzy, osobiście lub za pośrednictwem swojego biura.
